Koncert Stan Borys

Stan Borys – piosenkarz, kompozytor, aktor i poeta.

Urodził się 3 września 1941 roku we wsi Załęże koło Rzeszowa. Uczęszczał do wielu szkół: technikum budowlanego, mleczarskiego, mechanizacji rolnictwa i liceum. W podstawowej szkole muzycznej w
Rzeszowie uczył się gry na skrzypcach i klarnecie. Od swoich młodych lat pasjonował się poezją, recytował wiersze i brał udział w wielu konkursach recytatorskich, także ogólnopolskich, zajmując w nich czołowe miejsca.

Od 1958 roku był związany z teatrami rzeszowskimi. W Teatrze Rybałtów – kultywującym styl komedii dell’arte – w wieku 17-tu lat zagrał główną rolę w “Cyruliku Sewilskim”. Podczas odbywania służby wojskowej w latach 1961-63 był inicjatorem i założycielem amatorskich teatrzyków poezji. W latach 1963-64 pracował w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie,
początkowo jako rekwizytor, potem jako statysta i aktor w rolach epizodycznych. Współpracował także z Radiem Rzeszów, kabaretem Porfirion oraz z zespołami działającymi przy WDK w Rzeszowie. W Studium Nauczycielskim w Rzeszowie założył teatrzyk “Symbol”, który
na przeglądzie teatrzyków studenckich otrzymał 3 miejsce za reżyserię sztuki pt. “Przedawnienie”.

Jako poeta zadebiutował w 1963 na łamach “Nowin Rzeszowskich”. Zdobył nagrodę w “Turnieju Jednego Wiersza”.

Od 1965 razem z Tadeuszem Nalepą współtworzył zespół Blackout, nadając mu kontrowesyjną, jak na owe czasy, nazwę. Był jednocześnie solistą tego zespołu. Z tego okresu pochodzi wiele znanych piosenek, najbardziej znaną z nich jest “Anna”. Blackout zapoczątkował również pierwsze protest songi w Polsce: “Te bomby lecą na nasz dom”,
“Pozwólcie nam żyć”. Wszystkie piosenki były spółki autorskiej Nalepa/Loebl. Stan Borys przekonał bowiem poetę Bogdana Loebla, aby stał się jedynym autorem piszącym teksty dla zespołu. Pierwszy występ Blackout odbył się w klubie “Na poczcie”, dokładnie w 24 urodziny Stana Borysa – 3 września 1965. Od tej daty zaczęła się jego kariera piosenkarska. Z zespołem Blackout nagrał kilkadziesiąt piosenek, jeden longplay i kilkanaście czwórek. Śpiewał z nim przez dwa lata do końca 1967 roku.

W latach 1968-70 współpracował z grupą Bizony, z którą wystąpił po raz pierwszy w marcu 1968 w Telewizyjnej Giełdzie Piosenki. Zdobył z nią nagrodę za interpretację piosenek w widowisku muzycznym Inter-Musica Show na Przeglądzie Zespołów Estradowych w Olsztynie.
Najbardziej znanymi piosenkami z tego okresu są “Spacer dziką plażą” i “Wiatr od Klimczoka”.

W 1968 na festiwalu piosenki polskiej w Opolu, zaśpiewał piosenkę “To ziemia” Juliusza Loranca i Jonasza Kofty, za interpretację której otrzymał nagrodę dziennikarzy. Pierwszy jego występ na MFP Sopot ’68, również z piosenką “To ziemia”, zaowocował coraz większymi koncertami w kraju i za granicą, m.in. w Austrii, Związku Radzieckim, Czechosłowacji. Po dwóch latach współpracy rozstał się z grupą Bizony i od 1971 zaczął występować jako solista.

W 1971 roku wystąpił w filmie “Uciec jak najbliżej”, będącym reżyserskim debiutem Janusza Zaorskiego. Zagrał w nim samego siebie i wykonał kilka piosenek.

W 1971 na International Festival des Variétés w Rennes (Francja) został laureatem Brązowego Gronostaja, śpiewając piosenki “Kyrie” i “Ikona”.

W 1972 zdobył III nagrodę w Ostendzie (Belgia) na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki “Young European Song Festival” oraz nagrodę specjalną przyznaną przez prasę za interpretację.

W 1972 wystąpił na V Olimpiadzie Piosenki w Atenach (Grecja), gdzie na antycznym, stutysięcznym stadionie olimpijskim zaśpiewał piosenkę Marka Sewena i Adama Kreczmara “Wierzę drzewom”. Piosenka otrzymała II miejsce (3 Złote Apolliny), a Stan Borys został laureatem
Złotej Płyty, jako najlepszy spośród wykonawców z 40 krajów biorących udział w Olimpiadzie.

W 1973 w Castlebar (Irlandia) otrzymał nagrodę publiczności za interpretację piosenki “Lost Love”.

W 1973 w Caracas (Wenezuela) na festiwalu Onda Nueva zdobył wyróżnienie za piosenkę “Szukam Przyjaciela”.

W 1973 wziął udział w spektaklach pierwszej polskiej rock-opery “Naga – Ballada o ludziach”, której libretto napisał poeta Grzegorz Walczak, a wyreżyserował Jerzy Krechowicz. W całej Polsce odbyło się 150 spektakli “Nagiej”.

W latach 1974-75 Stan Borys występował w Teatrze Syrena w Warszawie.

Na KFPP Opole ’73 otrzymał nagrodę dziennikarzy za interpretację piosenki “Jaskółka uwięziona”, za którą w tym samym roku został nagrodzony również Bursztynowym Słowikiem na MFP w Sopocie.

Na festiwalu piosenki Bratislavska Lira w Bratysławie (Czechy) jego występ, jako gwiazdy, uzależniono od zdjęcia z jego piersi krzyża – rekwizytu, który zawsze i wszędzie towarzyszył jego występom.

7 grudnia 1975, u szczytu kariery w Polsce, Stan Borys zdecydował się opuścić kraj na stałe w poszukiwaniu wolności duchowej i artystycznej, wyjeżdżając do USA. Początkowo mieszkał w Nowym Jorku, a potem w Chicago, koncertując m.in. w klubach polonijnych. Jako prezenter radiowy współpracował z rozgłośniami polskojęzycznymi. W roku 1980 w Chicago założył własne radio w języku polskim, które istniało do roku 1985. Stale występował w klubach polonijnych, współpracując jednocześnie z różnymi zespołami i studiami muzycznymi: Odyssey, Family Trees i Strange Romance.

W 1983 wyreżyserował i zagrał główną rolę w sztuce o życiu C.K Norwida, napisanej przez dramaturga i poetę Tymoteusza Karpowicza – ówczesnego profesora uniwersytetu. Spektakl przygotowany był pod patronatem “The Norwid Society” przy University of Illinois w Chicago z
okazji międzynarodowej konferencji poświęconej twórczości Norwida w setną rocznicę jego śmierci.

W roku 1988 w Copernicus Center w Chicago Stan Borys opracował i wystawił sztukę w formie teatru jednego aktora, pt. “…piszę pamiętnik artysty – hańba temu, kto o tym źle myśli”. Była ona oparta na wierszach C.K. Norwida, a oprawę muzyczną skomponował Stan Borys. W
tym samym roku powstała płyta CD z nagraniami pochodzącymi z tego spektaklu.

W 1991 roku Stan Borys zagrał w Blackstone Theatre w Chicago w sztuce B. Brechta “The Good Woman of Setzuan”, do której skomponował pięć songów, a w 1996 w “Betlejem polskim” Lucjana Rydla wcielając się w rolę Diabła.

W Polsce wystąpił z recitalem “Anna ’91” na KFPP w Opolu oraz na koncercie “Trzy dekady polskiego rocka” w Sopocie także w 1991.

Wiosną 1997 kreował gościnnie rolę Jeana Valjeana w musicalu “Les Misérables” w reżyserii Jerzego Gruzy w Teatrze Muzycznym w Gdyni.

W 1998 przeniósł się z USA do Kanady. Tam w maju 1999 roku odbył się wielki koncert podsumowujący jego ponad 30-letnią karierę artystyczną, na którym zaprezentował m.in. swoje najnowsze dokonania nagrane na płycie CD pt. “Niczyj”.

W 2001 roku powrócił do Stanów Zjednoczonych, aby osiedlić się w Las Vegas.

29 marca 2004 roku miała miejsce polska premiera płyty “Niczyj” i od tej pory Stan Borys często przebywa w Polsce, biorąc udział w licznych koncertach, które cieszą się ogromnym uznaniem widzów.

W przeddzień przystąpienia naszej ojczyzny do Unii Europejskiej, 30 kwietnia 2004, na wrocławskim rynku odbył się wielki koncert pt. “Anioły Europy”. Stan Borys wystąpił w nim w podwójnej roli: Anioła
Ciszy i Anioła Ojczyzny, śpiewając teksty Romana Kołakowskiego do muzyki Tomasa Albinoniego i Gustava Mahlera w aranżacji Piotra Rubika.


W tym samym roku wziął udział jeszcze w dwóch akcjach o charakterze społecznym. W projekcie Sebastiana Skalskiego pt. “Umiłowania”, wspierającym Fundację Urszuli Jaworskiej “Bank Dawców Szpiku”, wykonał dwie solowe piosenki: “Deszczowa Canzona” i “Zaklęta”. Zaś na płycie”Kiedy umiera anioł” z piosenkami Jerzego Andrzeja Masłowskiego znalazł się utwór w jego wykonaniu pt. “Kiedyś przyjdzie” z muzyką Andrzeja Rutkowskiego. Całkowity dochód ze sprzedaży tej płyty przeznaczono na rzecz Domu Artysty Weterana w Skolimowie.

6 lutego 2005 Stan Borys przyłączył się do charytatywnej akcji “Pokonamy Fale”, zorganizowanej przez polskich artystów na rzecz ofiar tsunami w Azji i wziął udział w wielkim koncercie na Placu Teatralnym w Warszawie.

28 maja 2005, w koncercie galowym IV edycji zielonogórskiego Festiwalu im. Anny German “Tańczące Eurydyki”, poświęconego tym razem pamięci Czesława Niemena, Stan Borys przedstawił interpretację piosenki z repertuaru Niemena pt. “Klęcząc przed Tobą”.

W dniu imienin Karola Wojtyły 4 listopada 2005 w Sali Kongresowej PKiN w Warszawie, podczas Uroczystego Koncertu Papieskiego pt. “Miłość mi wszystko wyjaśniła”, Stan Borys zaprezentował utwór pt. “Tworzywo” z muzyką Mariusza Dubrawskiego i słowami Jana Pawła II. Utwór ten znalazł się na płycie “To miłość mi wszystko wyjaśniła”.

8.04.2006 w Szczytnie Stan Borys wziął udział w uroczystym koncercie w 25 rocznicę śmierci Krzysztofa Klenczona. Zaśpiewał tam m.in. piosenkę pt. “Biały krzyż”. Tę samą piosenkę wykonywał podczas uroczystości pogrzebowych Klenczona w Chicago w 1981 roku, zmieniając jej słowa stosownie do tej smutnej okazji.

W 2006 r. powstała nowa grupa muzyczna Stana Borysa o tajemniczej nazwie Imię Jego 44. Nazwa ta była efektem wędrówki Stana Borysa szlakiem Adama Mickiewicza w Wilnie na Litwie, a została zaczerpnięta ze sceny “Widzenia księdza Piotra” w dramacie pt. “Dziady”. Obecnie skład zespołu tworzą: Grzegorz Stępień – gitara solowa, Krzysztof Łabaz – gitara basowa, Michał Pawliszewski – gitara rytmiczna, Łukasz Bryła – klawisze, Piotr Kubański – perkusja.

Wspólnym występem z grupą Imię Jego 44 w aulii widowiskowej ICDS w Łomiankach 28 X 2006 r. rozpoczął Stan Borys jubileuszową trasę koncertową z okazji 45-lecia swojej pracy artystycznej, podczas której 5 XI 2006 w Filharmonii Rzeszowskiej został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi nadanym przez Prezydenta RP oraz srebrnym medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis – przez Ministra Kultury, a także otrzymał nagrody z rąk Prezydenta miasta Rzeszowa i Wojewody Podkarpackiego.

Kolejno w latach 2005, 2006 i 2007 Stan Borys brał udział w koncertach organizowanych w ramach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy Jurka Owsiaka. W 2007 roku wystąpił z tej okazji razem z grupą Imię Jego 44 na Koncercie Głównym przed PKiN w Warszawie, wykonując premierowo utwór pt. “Znieczulica”. Muzykę do słów Stana Borysa skomponował Grzegorz Stępień.

W kwietniu 2007 ukazał się singiel pt. “Znieczulica” nagrany wspólnie z grupą Imię Jego 44. Była to pierwsza płyta Stana Borysa wydana w Polsce po 30 latach jego pobytu w Ameryce. Wydawcą jest Amphy Music International.

W maju 2007 roku, na zamówienie swojego wydawcy, poeta Bogdan Loebl napisał wiersz pt. “Prześliczna Zuzanna”, do którego Stan Borys skomponował muzykę, a następnie nagrał utwór w formie kołysanki.

Także w maju 2007 wydane zostało CD pt. “Stan Borys” z największymi jego przebojami, nagranymi w Chicago, na którym znalazły się nowe aranżacje jego starych przebojów oraz piosenki, do których Stan Borys napisał angielskie teksty.

Stan Borys jest także na co dzień zagorzałym sportowcem, uprawiającym wiele dyscyplin, wśród których szczególnie ceni sobie tenis. Od wielu lat ćwiczy również jogę.